پایگاه خبری تحلیلی صنعت و تاسیسات

کانکس‌ نشینی پدیده تازه کلان‌شهرها است پدیده‌ای که برخی مالکان آژانس‌های بزرگ مسکن کلان‌شهرها ازجمله تهران به آن اشاره می‌کنند و می‌گویند؛ اخیرا شیوه تازه‌ای از سکونت در شهرهای بزرگ به چشم می‌خورد و آن کانکس نشینی است.

به گزارش گروه انرژی ویکی پی جی به نقل از «صما» اگرچه کانکس‌ نشینی از بطن کلان‌شهرها آغازشده است اما به گفته فروشندگان و نصابان کانکس این اقامتگاه‌های موقت بیشتر در حومه شهر متقاضی دارد.

در این خصوص برخی مشاوران املاک تهران از وجود محدود این کانکس‌ها در مناطق میانی شهر و ازجمله منطقه ۲۲ هم خبر می‌دهند.

به گفته بسیاری از کارشناسان هنوز تعداد کانکس‌ نشینی اقامتی زیاد نیست اما هستند کسانی که قید زندگی در خانه و آپارتمان را زده و برای زندگی سراغ کانکس‌ها آمده‌اند. کانکس‌هایی که در ارزان‌ترین نوعشان باقیمت متری ۲۰۰ هزار تومان و در گران‌ترین نوعشان باقیمت متری ۹۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسند. البته این کانکس‌ها در شهرهای دیگر باقیمت کمتر و با ابعاد متفاوت‌تری به متقاضیان عرضه می‌شود.

عدول شهرداری‌ها از وظیفه ساخت مسکن

در همین زمینه یک کارشناس ساخت‌وساز بابیان اینکه کانکس‌ نشینی باوجود ۲ میلیون و ۵۰۰ واحد خالی بیانگر ضعف مدیریت در بخش مسکن و خانه‌دار کردن مردم است گفت: بدون تردید این نوع سکونت گزینه نوع مدرن حاشیه‌نشینی است که باید برای جلوگیری از گسترش این رویه تلاش‌های متعددی انجام شود.

ایمان رفیعی بابیان مطلب فوق افزود: متأسفانه این نوع اقامتگاه‌ها در حومه کلان‌شهرها رو به گسترش است.

این کارشناس ساخت‌وساز گفت: به‌طورکلی ۲۵ الی ۳۰ درصد جمعیت شهرهای بزرگ و کلان‌شهرهای کشور شامل تهران، مشهد، اهواز، تبریز، شیراز، کرمانشاه، زاهدان، بندرعباس، همدان، سنندج در سکونتگاه‌های غیررسمی زندگی می‌کنند.

وی گفت: پیش‌بینی می‌شود در صورت ادامه روند موجود در ده سال آینده این سکونتگاه‌ها یک‌چهارم جمعیت شهری کشور را شامل خواهند شد. تراکم جمعیت مناطق غیررسمی (حاشیه‌نشین) به‌طور متوسط حدود ۲۵۰ نفر در هکتار است که ۵ تا ۷ برابر متوسط تراکم شهری است؛ یعنی سکونت ۵ تا ۷ برابری فقرا در یک‌خانه مثلاً ۱۰۰ متری نسبت به سایرین.

وی بابیان اینکه کانکس‌ نشینی به دلیل رشد نامتوازن قیمتی در بخش مسکن نسبت به سایر بخش‌های اقتصادی به‌ویژه در فاصله سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۱ بوده است گفت: پدیده اسکان غیررسمی در کشور درواقع به‌مثابه بازار اصلی تأمین مسکن و خدمات گروه‌های کم‌درآمد و فقیر شهری است چراکه در حاشیه‌ها نقش‌آفرینی عامل زمین به دلیل تصرفی و فاقد سند بودن تا حد زیادی در قیمت مسکن کم‌رنگ می‌شود.

این کارشناس ساخت‌وساز با تأکید بر اینکه جدای از عوامل فرهنگی و اجتماعی حاشیه‌نشینی مدرن ( کانکس‌ نشینی ) می‌تواند تأثیرات نامناسبی در بر هم زدن توازن جمعیت شهری داشته باشد گفت: بدون تردید اقامت موقتی این افراد بعد از مدتی در این کانکس‌ها دائمی شده و با توجه به نبود زیرساخت‌های مناسب برای این حجم جدید جمعیتی کلان‌شهرها را با مشکلات عدیده‌ای روبرو خواهند کرد.

وی بابیان اینکه کانکس‌ نشینی بسیار خطرناک‌تر از حاشیه‌نشینی است گفت: در مبحث حاشیه‌نشین‌ها می‌توان با صدور سند رسمی و دادن وام‌های کم‌بهره فقرا را به بهبود کیفیت سکونتگاه‌هایشان ترغیب کرد. به‌هرحال رسمی نبودن عامل اصلی ناتوانی حاشیه‌نشینان در ثروت آفرینی، توسعه کسب‌وکار و بهبود وضعیتشان است؛ اما کانکس نشین‌ها افرادی هستند که بدون ثبت قرارداد و فقط به‌صورت توافقی در داخل کانکس‌ها سکونت می‌کنند مه این مورد می‌تواند در افزایش جرم خیزی آن محدوده مؤثر باشد.

وی درنهایت با اشاره به اینکه کانکس‌ نشینی دستاورد بی‌توجهی دولت‌های محلی در بخش تأمین مسکن اقشار کم‌درآمد جامعه است گفت: حضور مؤثر شهرداری‌ها در بازار مسکن می‌تواند یکی از بهترین راهکارها برای این مورد تلقی شود؛ زیرا بر اساس بند ۲۱ ماده ۵۵ قانون شهرداری موظف به تأمین مسکن برای اقشار کم‌درآمد است اگرچه در سال‌های اخیر دولت با توجه به سیاست‌های مالی و یا حتی با ساخت متعدد ساختمان‌های ارزان‌قیمت سعی در به تعادل رساندن وضعیت مسکن داشته اما تأمین خانه برای بخش بزرگی از جامعه همچنان در هاله از ابهام قرار دارد

قراردادهای بی‌هویت دستاورد کانکس نشینی

در همین زمینه یک کارشناس املاک بابیان اینکه عدم ثبت قرارداد اجاره‌ای کانکس می‌تواند عواقب وخیمی برای کلان‌شهرها داشته باشد گفت: در قراردادهای ثبت‌شده در بنگاه‌ها املاک برگه‌های حاوی مشخصات شخص درج‌شده و مدارکی از مستأجر اخذ می‌شود. این در حالی است که این مورد در کانکس‌ها تنها به‌صورت توافقی و به‌صورت مزایده‌ای انجام می‌گیرد؛ و در صورت وجود قرارداد این برگه‌ها به‌صورت دستی و کاملاً توافقی است؛ و نظارتی در آن اعمال نمی‌شود.

جعفری درباره قیمت اجاره این کانکس‌ها گفت: نرخ رهن و اجاره این خانه‌های از پیش‌ساخته، نرخ مشخصی نیست اما اگر بخواهیم به‌طور میانگین یک قیمت برای آن‌ها اعلام کنیم، می‌توان گفت، قیمت اجاره آن‌ها، یک‌هشتم میانگین قیمت اجاره در هر شهر است.

وی در ادامه بابیان اینکه طی سال‌های اخیر به علت گرانی مسکن در محدوده شهری حاشیه‌نشینی گسترش پیداکرده است گفت: مناطقی همچون نعمت‌آباد، پاکدشت، قیام دشت (تهران)، زورآباد (کرج) نمونه‌های حاشیه‌نشینی جغرافی در محدوده تهران است.

جعفری بابیان اینکه کانکس نشینی به علت غفلت دولت از مسئله خانه‌دار کردن مردم رخ‌داده است گفت: اگر قرار باشد کانکس‌هایی برای سکونت اجرایی شود باید این کانکس‌ها زیر نظر شهرداری‌ها شکل بگیرد.

وی درنهایت گفت: کانکس نشینی معضل مدرن کلان‌شهرهای ما است که باید با درایت حل‌وفصل شود.

افزایش آسیب‌های اجتماعی به‌واسطه تعلل در حذف حاشیه‌نشینی

در همین زمینه یک کارشناس شهرسازی، نیز درباره نرخ اجاره این کانکس‌ها گفت: در این‌گونه معاملات، طرفین با عقد یک قرارداد برای اجاره کانکس‌ها اقدام می‌کنند. نرخ اجاره‌بها بسته به مکان و نوع کانکس از بین ماهانه ۶۱ هزار تا ۴۱۱ هزار تومان متغیر است.

محمدعلی مهری گفت: هراندازه در مدیریت پدیده حاشیه‌نشینی تعلل شود به همان میزان باید منتظر افزایش آسیب‌های ناشی از آن باشیم.

وی بابیان اینکه با معضل حاشیه‌نشینی باید به داریت رفتار کرد گفت: دولت‌های محلی با مباحث تحکمی فقط مسئله حاشیه‌نشینی را از سوی به‌سوی دیگر روانه می‌کنند یعنی با ورود هیجانی و غیرعلمی باعث می‌شوند خاکستر حاشیه‌نشینی همچنان روشن و با کوچک‌ترین فرصتی در مناطق دیگر رشد و نمو پیدا کند.

این کارشناس گفت: به گزارش برنامه ششم توسعه (سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، ۱۳۹۴) در حال حاضر مساحت بافت‌های نابسامان و پهنه‌های فقر شهری در حدود ۱۳۲ هزار هکتار برآورد می‌شود که این مناطق محل سکونت حدود ۶ میلیون خانوار با جمعیتی قریب به ۲۱ میلیون نفر است. این جمعیت حدود ۴۰ درصد از جمعیت شهری کشور را شامل می‌شود. ۷۷ هزار هکتار از کل این مساحت، جزء محدوده بافت‌های ناکارآمد (میانی تاریخی و فرسوده) است که ۱۰ میلیون نفر معادل ۲.۸ میلیون خانوار در ۲.۶ میلیون واحد مسکونی در آن زندگی می‌کنند.

مهری ادامه داد: همچنین در محدوده سکونتگاه‌های غیررسمی ۱۱ میلیون نفر معادل ۳.۲ میلیون خانوار در ۲.۹ میلیون واحد مسکونی و در مساحتی معادل ۵۶ هزار هکتار سکونت دارند که از حدود ۹۰۰ محله شناسایی‌شده در این محدوده، ۳۰۰ محله از این نوع سکونتگاه‌ها در اراضی خارج از محدوده‌های رسمی شهرها قرار دارند.

مهری گفت: به‌طورکلی ۲۵ الی ۳۰ درصد جمعیت شهرهای بزرگ و کلان‌شهرهای کشور شامل: تهران، مشهد، اهواز، تبریز، شیراز، کرمانشاه، زاهدان، بندرعباس، همدان، سنندج در سکونتگاه‌های غیررسمی زندگی می‌کنند.

به گفته این کارشناس پیش‌بینی می‌شود در صورت ادامه روند موجود در ده سال آینده این سکونتگاه‌ها و کانکس‌ نشینی یک‌چهارم جمعیت شهری کشور را شامل خواهند شد.

تراکم جمعیت مناطق غیررسمی (حاشیه‌نشین) به‌طور متوسط حدود ۲۵۰ نفر در هکتار است که نسبت به متوسط تراکم شهری نزدیک به ۵ الی ۷ برابر است. این ارقام بیانگر شدت تراکم افراد در سکونتگاه‌های غیررسمی است. توجه به ارقام مذکور نشانگر این واقعیت است که پدیده اسکان غیررسمی در کشور به‌مثابه بازار اصلی تأمین مسکن و خدمات گروه‌های کم‌درآمد و فقیر شهری است.

Advertisements