پایگاه خبری تحلیلی صنعت و تاسیسات

زندگی در خانه‌هایی با بافت فرسوده و شکننده نوعی زیستن در بلاتکلیفی است. این شیوه زندگی یعنی غنودن در چاردیواری ناایمن که به‌راحتی می‌تواند با لرزه‌ای نسبتاً شدید یا بارندگی تند و سنگین ترک بردارد و باعث حوادث دردناکی شود.

به گزارش گروه صنعت تاسیسات ویکی پی جی به نقل از صما، ساکنان این‌گونه خانه‌ها کمتر سراغی از آفتاب می‌گیرند، هوش و حواس آنان به فرسودگی بنا و پوسیدگی اسکلت سرپناه است. عمر برخی از خانه‌های بناشده در تهران بعضاً تا یک‌صد سال و شاید بیش از آن می‌رسد. در حالی که تهران به اولین کلان شهر کشور شهره است اما وضعیت بناها و خانه‌های آن هماهنگ با رشد شهر، تغییر نکرده یا حداقل تغییر چندانی نکرده است.

به گزارش«صما» طبق بند ۷ تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۳۸۶ کل کشور آمده است: در اجرای اصول ۳۱ و ۴۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و مفاد بندهای ۱۵ و ۴۱ سیاست‌های کلی برنامه چهارم توسعه و بند «ج» ماده ۳۰ قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر لزوم تأمین مسکن مناسب برای آحاد ملت به‌خصوص اقشار کم‌درآمد، تقویت نقش حاکمیتی دولت در امر تأمین مسکن و در راستای حصول به عدالت اجتماعی و توانمندسازی گروه‌های کم‌درآمد با تکیه‌بر تقویت تعاونی‌های تولید مسکن و خیرین مسکن‌ساز، حصول مدیریت یکپارچه و منسجم زمین، کاهش سهم زمین در قیمت تمام‌شده واحد

مسکونی، حمایت و هدایت انبوه‌سازی، صنعتی سازی، مقاوم‌سازی و ارتقای فناوری ساخت‌وساز، به دولت اجازه داده می‌شود با جلب و جذب منابع مالی بخش خصوصی، منابع حساب ذخیره ارزی (سهمیه بخش غیردولتی)، تسهیلات مالی خارجی، درآمد عمومی دولت،قسمت چهارم این قانون فروش اوراق مشارکت، سرمایه‌گذاری و شرکت‌های دولتی، کمک‌های مالی خیرین و سازمان‌های غیردولتی و تسهیلات بانکی، نسبت به زمینه‌سازی برای تأمین مسکن گروه‌های هدف اقدام کند.

اگرچه آغاز طرح اصلاح و نوسازی بافت‌های فرسوده در تهران و برخی از شهرها امیدواری ساکنان این‌گونه خانه‌ها را در پی داشته اما اجرای این طرح با فرازوفرود همراه بوده است.

بر اساس آمارهای به‌دست‌آمده از شرکت تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران در حال حاضر کشور حدود ۷۲ هزار هکتار بافت فرسوده دارد که این میزان بسیار قابل تامل است. بر طبق این آمارها اصفهان با داشتن حدود ۶ هزار و ۸۰۷ هکتار، خوزستان با داشتن حدود ۵ هزار و ۶۸۹ هکتار و یزد با داشتن ۵ هزار و ۲۳۸ هکتار بافت فرسوده در تبه‌های اول تا سوم قرار دارند تهران نیز با داشتن ۴ هزار و ۶۲۶ در رتبه ششم جدول قرار دارد.

حال این سؤال مطرح می‌شود که با ۷۲ هزار هکتار بافت‌های فرسوده در کشور، چند واحد آپارتمان می‌توان ساخت؟ قابل‌ذکر است بر اساس برآورد برخی از کارشناسان ۵ درصد از کل بافت‌های فرسوده در اختیار دولت قرار دارد. (۳ هزار و ۶۰۰ هکتار)

با توجه به محاسبات بالا، پیش‌بینی می‌شود که حدود ۵۰ هزار واحد مسکونی با متراژ متوسط ۷۵ مترمربع در بافت‌های فرسوده شهرها از طریق اجرای برنامه‌های منسجم برای جذب، هدایت سرمایه‌ها و سازندگان صاحب صلاحیت مانند انبوه‌سازان می‌توان خانه‌های برای اقشار آسیب‌پذیر به‌ویژه در کلان‌شهرها و تهران احداث کرد.

آمار قابل تامل بافت فرسوده در کشور

با توجه به تأکیدات فراوان مسئولان، سیاست دولت دوازدهم نیز بر این مبناست که از طریق تسهیلات ارزان‌قیمت، متقاضیان عرضه و تقاضا را توانمند کند.

هم‌اکنون علاوه بر ۵۰ میلیون تومان تسهیلات برای هر واحد (در طول دولت یازدهم نیز اجرایی می‌شد) بیش از چهار نوع تسهیلات برای نوسازی شامل ارائه وام نوسازی با سقف ۳۰، ۴۰ و ۵۰ میلیون تومان در شهرها، وام تسهیلات از محل صندوق پس‌انداز مسکن یکم با سود ۸ درصد، تسهیلات مخصوص انبوه‌سازان (مجوز پرداخت هزار میلیارد تومان تسهیلات با سود ۸ درصد از سوی بانک مسکن) و ودیعه مسکن به مردم برای نوسازی پرداخت می‌شود.

اگر تمامی این تسهیلات به‌موقع و با نرخ سود پایین‌تری به انبوه‌سازان ارائه شود می‌توان امید داشت اتفاقات خوبی در این حوزه شکل خواهد گرفت.

به گفته مصطفایی – مدیرکل دفتر ستاد ملی بازآفرینی شهری وزارت راه و شهرسازی هم‌اکنون در ۴۵۶ شهر برنامه‌های بازسازی و بهسازی، برای ۱۷۵ شهر برنامه بافت تاریخی و برای ۱۱۰ شهر برنامه سکونتگاه‌های غیررسمی تدوین‌شده که در قالب ۲۷۰۰ محله در قالب برنامه ششم برنامه ارائه‌شده است.

اخیرا نیز رییس سازمان برنامه و بودجه با اشاره به تاکید رییس‌جمهوری برای نوسازی بافت‌های فرسوده از ابلاغ برنامه جدید ساخت و ساز در این بافت‌ها به نهادهای ذی‌ربط از جمله وزارت راه و شهرسازی خبر داده است و گفته «بخش‌هایی از شهرها نیازمند مرمت است و باید بتوانیم این بافت‌های فرسوده را قطعه‌قطعه بازسازی کنیم.

شاید این کار خیلی به پول دولتی نیازی نداشته باشد،‌ افرادی آمادگی سرمایه‌‌گذاری دارند تا در واحدهای کوچک برج یا ساختمان‌های بلند مرتبه‌ای را بسازند و پس از ساخت، نیمی از واحدها را سازنده و نیمی دیگر از واحدها را به ساکنان ‌دهند.»

اما به گفته کارشناسان شرط اجرایی شدن این طرح یا مشابه آن، نیازمند جمع‌بندی نهایی در دولت و تعیین تکلیف تضامین اجرایی همانند پرداخت وام ساخت بدون سپرده، منابع پرداخت ۳۰۰ هزار فقره وام نوسازی مصوبه سال ۹۳ دولت، یارانه نرخ سود تسهیلات نوسازی و همچنین سقف تراکم ساختمانی قیدشده در طرح تفصیلی شهر تهران در محدوده بافت فرسودهاست.

بنابراین با توجه به آسیب‌ها و معضلات متعددی که در درون بافت‌های‌ فرسوده، ناکارآمد و حاشیه‌نشین نهفته و این آسیب‌ها هر لحظه شهروندان و شهرها را تهدید می‌کند؛ باید بپذیریم موضوع بافت فرسوده مسئله‌ای نیست که به راحتی از کنار آن بگذریم. به هر حال نوسازی بافت‌های فرسوده مسئله بسیار پیچیده‌ای است که نیاز به هماهنگی چندین وزارتخانه ازجمله وزارت نیرو، نفت، راه وشهرسازی، آموزش و پروش و سایر نهادهای ذیربط دارد که همگی باید برای بهبود وضعیت این مناطق تلاش کنند.