پایگاه خبری تحلیلی صنعت و تاسیسات

برنامه ششم توسعه در حالی هنوز زیر تیغ جراحی کمیسیون تلفیق است که بی‌توجهی به بخش تولید از مسایل اصلی آن محسوب می‌شود. برنامه‌ای که رشد اقتصادی هشت درصد را پیش‌بینی می‌کند بدون آنکه به صنعت توجه ویژه‌ای داشته باشد‌، مشخص است که امیدش به فروش نفت است، اقتصاد تک‌محصولی رمق کشور را گرفته و در این میان همه منتظر هستند تا در کنار صنعت نفت و خودرو باقی صنایع نیز جان بگیرند.

به گزارش گروه صنعت و معدن ویکی‌پی‌جی، روزنامه جهان صنعت نوشت:

قرار است برنامه ششم، تا چندوقت دیگر بالاخره از کمیسیون تلفیق بیرون بیاید و راهی مجلس شود. روند بررسی برنامه ششم در حالی ادامه کرد که به گفته رییس کمیسیون برنامه و بودجه، تغییرات ماهیتی و فراوانی در برنامه ششم رخ داده و برای رفع کاستی‌هایش، مواد الحاقی قابل توجهی به آن اضافه شده است؛ کاستی‌هایی که صدای اهل صنعت را بلند کرد.
برخی کارشناسان معتقدند مشکلات اصلی برنامه‌های توسعه عبارت است از: عدم تلاش آگاهانه، نبود نظام اطلاعات و آمار‌های شبهه‌انگیز؛ مسایلی که منحصر به این دولت نیست‌ و در دولت‌های پیشین نیز به چشم می‌خورد و از بحران‌های اصلی و جدی بحث برنامه در کشور است. با این حال کارشناسان اقتصادی در نگاهی کلان‌تر این بی‌توجهی دولت را ناشی از این می‌دانند که صنعت دور از چشم مردم بوده و جنبه نمایشی ندارد.
کارشناسان بی‌توجهی دولت‌ها در برنامه‌ریزی در بلندمدت را موجب تک‌محصولی ماندن اقتصاد کشور و در نتیجه سبب کاهش سطح تولید ناخالص داخلی و امنیت اقتصادی می‌دانند و معتقدند دولت در برنامه ششم سیاست روشنی برای حمایت از تولید ملی ندارد، در حالی که مهم‌ترین مشکل فعلی بخش تولید در کشور در دسترس نبودن منابع مالی و مشکلات مربوط به تامین سرمایه در گردش است.
وقتی یک کشور نیاز به تولید در شاخه‌های متنوع و بهره‌گیری از ظرفیت‌های مختلف خود را نداشته باشد، در عمل نیاز به نیروی متخصص و آکادمیک نیز نداشته و نمی‌تواند آنها را جذب بازار کند در نتیجه‌ فرار مغزها و بیکاری قشر عظیمی از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است.
از سوی دیگر افزایش وابستگی در عرصه‌های مختلف، یکی از آثار جانبی عدم توجه به تولید است. هر چند هیچ کشوری صدر صد نمی‌تواند مستقل باشد و همه کالا‌هایش را خودش تولید کند. با این حال وابستگی صدر صد به واردات کالاهای اساسی، کشور را از لحاظ سیاسی وابسته می‌کند.
عملکرد دولت‌ها در زمینه صنعت هیچ‌گاه به نفع تولید نبوده
در این میان کامران وکیل، دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادر‌کنندگان معدنی برنامه‌های توسعه را کلا غیراجرایی دانست و به خبرنگارما گفت: در برنامه سوم و چهارم به هیچ‌کدام از اهداف نرسیدیم، دیگر چه انتظاری از برنامه ششم داریم. این برنامه‌ها هیچ کدام قابلیت اجرایی ندارند، برنامه واقعی باید تغییر ایجاد کند اما برنامه‌های ما فقط تکرار برنامه‌های گذشته است.
وی آمارهای اعلام شده توسط دولت را نادرست دانست و گفت: نرخ تورم شاید ۹ درصد اعلام شود اما در واقعیت ما با نرخ تورم بالای ۲۰ درصد مواجه هستیم. دولت گزارشات غلط می‌دهد تا عملکرد خود را توجیه کند. از سوی دیگر رکود فراگیر همه بخش‌ها را فلج کرده است. مگر برنامه پنجم چه کرد که حالا از برنامه ششم انتظار خاصی داشته باشیم؟
برنامه‌های توسعه از نظر اهل صنعت بی‌ارزش است
دبیر اتحادیه تولید‌کنندگان و صادر‌کنندگان معدنی با اشاره به اینکه عملکرد دولت‌ها در زمینه صنعت هیچ‌گاه به نفع تولید نبوده و نهادها ارزشی برای برنامه‌های توسعه قائل نیستند، ادامه داد: دولت روحانی و احمدی‌نژاد زمان یک برنامه روی کار بودند اما عملکرد‌هایشان متفاوت بود. این به این معناست که برنامه‌های توسعه حکم سندی را دارند که وارد بایگانی می‌شود و دولت، مجلس و وزارتخانه‌ها هیچ اعتباری برای این برنامه قائل نیستند.
وکیل برنامه‌های توسعه را از نظر اهل صنعت بی‌ارزش دانست و اذعان کرد: در شرایطی که برنامه از نظر اجرایی ارزشی ندارد، اگر بهترین برنامه نیز نوشته شود، چه فایده‌ای دارد. در نتیجه ما برای سندی که قرار است، فقط کنار برنامه پنجم قرار بگیرد، زمان نمی‌گذاریم و توجهی هم به مفادش نخواهیم داشت.
سیاست‌های اجرایی بخش صنعت سلیقه‌ای است
وی در پاسخ به این سوال که اگر سیاست‌های اجرایی در بخش صنعت براساس برنامه نیست، بر چه اساس صورت می‌گیرد، اذعان کرد: سیاست‌های اجرایی بخش صنعت هیچ اساسی ندارد و فقط براساس سلایق است. بانی وزارت صنعت، معدن و تجارت باید صنعت، معدن وتجارت را بشناسد اما من شخصا فردی که مسلط بر این حوزه‌ها باشد را در این وزارتخانه نمی‌شناسم و اصلا ممکن نیست کسی بتواند بر تمام این مسایل مسلط باشد.
دبیر اتحادیه تولید‌کنندگان و صادر‌کنندگان معدنی‌،نعمت زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت را یک مدیر نفتی دانست که سابقه‌ای در عرصه صنعت ندارد و ادامه داد: وقتی وزیر در صنعت تجربه ندارد در نتیجه توانایی سیاست‌گذاری و تعیین خط‌مشی برای مسایل صنعت را هم ندارد.
وکیل در ادامه معاونین وزیر را مهره‌های سیاسی دانست و گفت: معاونین وزیر صنعت نیز همه چهره‌های سیاسی هستند. در حقیقت مجریان فقط براساس سلایق، منافع شخصی و حزبی و سیاسی خود عمل می‌کنند.
دبیر اتحادیه تولید‌کنندگان و صادر‌کنندگان معدنی در ادامه باز هم بر بی‌توجهی به برنامه تاکید کرد و گفت: برنامه ششم هم گوشه کتابخانه مجلس می‌رود و خاک می‌خورد، همان‌طور که سند استراژی بخش صنعت در حال خاک خوردن است. برنامه‌های که هیچ کس چیزی در موردشان نشنیده است که این سرنوشت همه برنامه‌ها در ایران است.
بانک‌ها از تولید حمایت نمی‌کنند چون به نفعشان نیست
وی سپس در انتقاد به اظهارات اخیر نعمت‌زاده در مورد صنایع معدنی که گفته بود ما جلوی خام‌فروشی را می‌گیریم، اظهار داشت: این حرف‌ها پایه و اساس ندارد، وزیر صنعت چگونه می‌خواهد جلوی خام‌فروشی را بگیرد؟ با کدام بضاعت، تکنولوژی و نیروی انسانی می‌تواند دست به فراوری بزند.
وکیل در ادامه اشاره کرد که تولید روز به روز ضعیفتر می‌شود و دولت‌های روحانی و احمدی‌نژاد هیچ کدام به فکر تولید نبودند، ادامه داد: هدف مسوولان تولید نیست، کارخانه‌ها و شهرک‌های صنعتی وضعیتی آشفته دارند که نتیجه‌اش این است که کارخانه‌ها تولید را متوقف می‌کنند و وارد بحث واردات می‌شوند، حتی خام‌فروشی هم در حال تعطیلی است.
وی در ادامه اذعان کرد: بانک‌ها از تولید حمایت نمی‌کنند چون به نفعشان نیست و در امر واردات احساس امنیت می‌کنند. بانک‌ها نیز در واردات شریک می‌شوند چراکه در واردات روی کالا تسلط دارند ولی به تولید و صادرات پول نمی‌دهند آن وقت یک نفر هم که تولید می‌کند به آن می‌گویند خام‌فروش!
دبیر اتحادیه تولید‌کنندگان و صادر‌کنندگان معدنی سخنان وزیر را برای دل خوشی مردم دانست و گفت: حرف زدن آسان است اما با بخشنامه و کاغذ بازی کار پیش نمی‌رود حرف‌های وزیر ابوالمشاغل فقط به گوش نماینده مجلس خوش می‌آید.
برنامه ششم فقط به کلیات پرداخته است
علیمردان شیبانی، نایب‌رییس انجمن صنایع نساجی ایران نیز در گفت‌وگو با جهان‌صنعت ضمن اشاره به کلیات برنامه ششم توسعه در امر تولید گفت: واقعیت این است که برنامه ششم توسعه هنوز به صورت کامل منتشر نشده و در اختیار صاحبنظران و ذی‌نفعان قرار نگرفته است. از سوی دیگر این برنامه فقط به کلیات پرداخته و راهکارهای عملیاتی و اجرایی را بیان نکرده است. برای مثال در برنامه گفته می‌شود باید رشد اقتصادی به فلان عدد برسد این تعداد اشتغال ایجاد کنیم یا تولید ناخالص داخلی به فلان عدد برسد. اما روش‌های رسیدن به این اعداد و ارقام که لازمه یک برنامه واقعی است در برنامه ششم توسعه دیده نشده است.
تولید مظلوم واقع شده
وی با اشاره به اهمیت تولید در رشد اقتصادی اضافه کرد: تولید می‌تواند موجبات افزایش رشد ناخالص ملی، اشتغال , رشد اقتصادی و اجتماعی را فراهم کند اما متاسفانه در کشور مخصوصا در دوره هشت ساله گذشته، توجه کافی به امر تولید صورت نگرفته و تولید مظلوم واقع شده است. وقتی تولید در بهترین حالت به اندازه انگشتان یک دست سودآوری ندارد، چگونه انتظار دارید با بهره گیری از تسهیلات بانکی با بهره‌های ۱۸ درصد، ۲۰ درصد که بعضا تا ۲۸ درصد هم رسیده بود روی پای خود بایستد؟
شیبانی در ادامه به لزوم برخورد واقع گرایانه به امر تولید تاکید کرد و با اشاره به این که با شعار، پیشرفت رخ نمی‌دهد، گفت: برخورد شعارگونه کاری از پیش نمی‌برد و با شعار چیزی ساخته نمی‌شود. اگر مسوولان وارد میدان شدند و دستشان زیر کوره کار و تلاش واقعی داغ شد‌، آن وقت متوجه می‌شوند که گرما و سوختن به چه معناست و کسی که پایه کوره نشسته است چه رنجی می‌کشد. اینکه فقط حرف بزنیم که کوره داغ است و از کسی که لب کوره ایستاده عرق جبین می‌ریزد، دردی دوا نمی‌کند.
قاچاق بلای جان صنعت نساجی
نایب‌رییس انجمن صنایع نساجی ایران یکی از مشکلات اصلی صنعت نساجی کشور را علاوه بر سایر مشکلات به خصوص مساله تامین مواد اولیه را قاچاق دانست و ادامه داد: باید جلوی کالای قاچاق به طور جدی گرفته شود، با توجه به توان دولت که کارهای بسیار مهم‌تری را در اینگونه موارد انجام داده، پس می‌تواند از پس قاچاق هم بر آید. البته منظورم مقیاس کوله بری و چمدان همراه مسافر نیست بلکه قاچاق سازمان یافته و گسترده ‌ای است که از مرز و شاید هم با مجوز وارد کشور می‌شود. اگر بتوانند جلوی این قاچاق را بگیرند که البته توانش را هم دارند، از نظرم صنعت نساجی به‌طور قطع جواب خواهد داد زیرا این صنعت ارزش‌افزوده نسبتا بالایی دارد و با سرمایه‌گذاری کم، اشتغال زیادی ایجاد می‌کند.
می‌خواهند عملکرد دولت را خوب نشان دهند
همچنین محمد قلی یوسفی، عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز تمرکز برنامه ششم در بخش صنعت را ناچیز برشمرد و گفت: این برنامه وارد بحث‌های تولیدی نشده و تمرکزش فقط روی یکسری متغیر‌های اقتصادی است تا عملکرد دولت خوب نشان داده شود.این کارشناس اقتصادی برنامه را فاقد تحقیق و مطالعه شایسته دانست و اذعان کرد: به نظر می‌رسد برنامه و پیش‌بینی‌ها هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند و هر کدام را یک گروه مجزا می‌نویسند. شرایطی که دولت تاکنون تجربه کرده در برنامه دیده نمی‌شود و مشخص نیست که چه درس‌های از گذشته آموخته تا بتواند راهکار‌های بهتری ارائه دهد.یوسفی در ادامه علت بی‌توجهی دولت به بخش صنعت را دیر بازده بودن این بخش دانست و گفت: دولتمردان اصولا تمایلی ندارند که در بخش‌های تولیدی وارد شوند چراکه پر دردسر و دیر بازده است، از سوی دیگر صنعت تاثیر کمتری روی رشد اقتصادی دارد، در حالی که سایر فعالیت‌ها زودبازده هستند و به سرعت تاثیر خود را روی بخش‌های مختلف اقتصادی نشان می‌دهند.وی در ادامه برنامه‌ای که تصویب شده و آنچه در عمل اجرا خواهد شد را کاملا با هم متفاوت خواند و ادامه داد: با وجود تجربیات گذشته، دولت باز هم در بخش‌های مولد کار نکرده و صنعت مورد بی‌مهری قرار گرفته است.
این کارشناس بخش صنعت، پیامد بی‌توجهی دولت یازدهم به بخش صنعت را برای دولت‌های بعدی و کشور ناخوشایند دانست و گفت: دولت به جای توجه به صنایع به بخش‌های زودبازده توجه می‌کند تا نرخ رشد اقتصادی‌اش را حفظ کند. در نتیجه دولت نمی‌تواند از پتاسیل‌ها و امکانات خود استفاده کند.
کار دولت این نیست که به جای بخش‌خصوصی تصمیم بگیرد
وی در ادامه در مورد نظر اهل صنعت به بی‌تاثیری برنامه ریزی در بخش صنعت اذعان کرد: کار دولت این نیست که به جای بخش‌خصوصی تصمیم بگیرد. دولت باید فضای مناسب کسب و کار ایجاد کند و جلوی بی‌ثباتی و بیکاری را بگیرد اما دولت می‌خواهد وانمود کند که از چنان قدرتی برخوردار است که بگوید کشور چند درصد رشد کند.
یوسفی انتظار واقعی از دولت را تعیین سیاست‌های مالی و پولی دانست و اظهار کرد: وظیفه دولت تعیین سیاست‌های مالی و پولی دانست، آن هم به‌گونه‌ای که بازده سایر بخش‌ها بالا رود اما سیاست‌هایی که تاکنون اتخاذ کرده، کاملا با این رویه متفاوت بوده و خلاف این جریان حرکت کرده است.
تیم اقتصادی دولت سردرگم است
این کارشناس اقتصادی در ادامه تمایل دولت به نادیده گرفتن بخش صنعت و کشاورزی از خصیصه‌های همه دولت‌ها دانست و گفت: تمامی دولت‌ها تمایل دارند فعالیت‌های خود را برای مردم و رای‌دهندگان مثبت نشان دهند. به همین علت روی تورم و رشد اقتصادی تاکید می‌کنند ولی سرمایه‌گذاری در عرصه صنعت از انجا که دور از چشم مردم است و هزینه بر بوده مورد توجه دولتمردان قرار نمی‌گیرد.وی در آخر تیم اقتصاد دولت یازدهم را سرگردان دانست و اذعان کرد: چارچوب کاری دولت تا امروز نشان می‌دهد که سردرگمی عجیبی در تیم اقتصادی دولت وجود دارد . اشتباهاتی که تاکنون در زمینه سیاست‌های مالی و پولی از خود نشان داده هزینه‌های جبران‌ناپذیری بر کشور وارد کرده است که در مدت کوتاه قابل جبران نخواهد بود.